Ze zei geen nee

Een man steelt een telefoon van een vrouw. Tijdens zijn rechtszaak is zijn verdediging: "Ze zei geen nee." Hij wordt schuldig bevonden. Een man verkracht een vrouw. Tijdens zijn rechtszaak is zijn verdediging hetzelfde: "Ze zei geen nee." De man kan vrijuit gaan. Dat is in wezen hoe de zaken ervoor staan in 13 landen van de Europese Unie. Deze verontrustende realiteit ligt ten grondslag aan zaken als die van Gisèle Pélicot, een Franse vrouw die tien jaar lang door haar man en meer dan 50 anderen in haar huis werd gedrogeerd en herhaaldelijk verkracht. Ongelooflijk dat haar aanvallers ongestraft konden blijven.

Hoe is dit mogelijk? Het is gruwelijk eenvoudig. Frankrijk is een van de EU-lidstaten die zich verzetten tegen het vastleggen van toestemming als de hoeksteen van de definitie van verkrachting in de richtlijn van de Europese Commissie. In plaats daarvan definieert de Franse wet verkrachting als elke seksuele handeling "met geweld, dwang, bedreiging of verrassing". Zonder deze essentiële expliciete verwijzing naar toestemming biedt de wet vrouwen een zwakke en onbetrouwbare bescherming.

De Franse wet definieert verkrachting als elke seksuele handeling "met geweld, dwang, bedreiging of verrassing". Zonder die essentiële expliciete verwijzing naar toestemming biedt de wet vrouwen een zwakke en onbetrouwbare bescherming.

Het resultaat? Dat hoewel verkrachtingen veel voorkomen - Frankrijk telde vorig jaar 25.000 gemelde verkrachtingen - veroordelingen zeldzaam blijven. In het geval van Gisèle Pélicot werden haar verkrachters alleen veroordeeld dankzij videobanden die in het bezit van haar man werden gevonden en zijn eigen bekentenis. Zonder dit bewijs zou het rechtssysteem het alarmerend gemakkelijk hebben gemaakt om te beweren: "Ze heeft geen nee gezegd".

Sommigen beweren misschien dat 'nee' maar een woord is, maar de cijfers vertellen een ontnuchterend verhaal. Franse autoriteiten registreerden vorig jaar 114.000 slachtoffers van seksueel geweld, waaronder die 25.000 gemelde verkrachtingen. Deskundigen zijn echter van mening dat deze cijfers conservatief zijn, omdat de meeste verkrachtingen niet worden gemeld omdat er onvoldoende bewijs is. In gevallen van verkrachting is tastbaar bewijs vaak moeilijk te verzamelen. Zonder dat instemming deel uitmaakt van de definitie van verkrachting, is het een wonder dat ongeveer 80 procent van de vrouwen geen aangifte doet?

Zonder dat element van instemming wordt 80 procent van de slachtoffers die wel aangifte doen geseponeerd voordat de zaak zelfs maar onderzocht is. Welke kans hebben vrouwen als de definitie van verkrachting smal en inconsistent is en de verdediging "ze zei geen nee" mogelijk maakt?

Op instemming gebaseerde verkrachtingswetgeving bestaat al in Duitsland, Zweden en andere Europese landen. Nadat Zweden dit in 2018 in de wet had opgenomen, vergezeld van een campagne om te benadrukken dat "seks altijd vrijwillig is; zo niet, dan is het een misdaad", steeg het aantal meldingen van verkrachting en het aantal veroordelingen met 75 procent.

Laten we eerlijk zijn. We weten allemaal al lang dat verkrachting, een van de gruwelijkste misdaden, niet altijd wordt gepleegd door vreemden in het donker onder bedreiging van een pistool of mes. Tweederde van de verkrachtingen gebeurt thuis, in het licht en zonder duidelijk geweld. We weten dit, maar toch zijn er vreselijke gevallen voor nodig, zoals de zaak La Manada in Spanje in 2016 en nu de zaak Gisèle Pélicot in Frankrijk, om dit essentiële element van toestemming op de voorpagina's te krijgen. Ondanks overweldigend bewijs en publieke druk blijft de vooruitgang traag. Diepgewortelde genderstereotypen, economische afhankelijkheid en een gebrek aan ondersteuningssystemen, vooral in plattelandsgebieden, werpen barrières op voor slachtoffers die hun recht willen halen. Angst voor stigma's en ontoereikende meldingssystemen zorgen ervoor dat meer dan twee derde van de slachtoffers zwijgt.

Tweederde van de verkrachtingen gebeurt thuis, in het licht en zonder duidelijk geweld. We weten dit, maar toch zijn er vreselijke gevallen voor nodig, zoals de zaak La Manada in Spanje in 2016 en nu de zaak Gisèle Pélicot in Frankrijk, om dit essentiële element van toestemming op de voorpagina's te krijgen.

Universeel aanvaarde wetten die gebaseerd zijn op een duidelijke, op toestemming gebaseerde definitie van verkrachting zouden die stilte doorbreken. Dit zou betekenen dat we eindelijk slachtoffers zoals Gisèle Pélicot en de duizenden andere slachtoffers die momenteel het gevoel hebben dat de wet hen niet verdedigt, maar een loterij is en - meestal - tegen hen wordt opgezet, goed kunnen beschermen.

Het Europees Parlement, samen met de EVP-Fractie, zet zich in voor een toekomst waarin het lijden van geen enkele vrouw wordt beantwoord met stilte of dubbelzinnigheid. Laten we op 25 november, op de Internationale Dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen, beloven een einde te maken aan de "ze zei geen nee"-verdediging. Alle vrouwen weten dat zwijgen geen instemming is. Laten we daar niet over zwijgen.