Ώρα για δράση στον τομέα της μετανάστευσης

Κάθε προσέγγιση στον τομέα της μετανάστευσης πρέπει να είναι συνολική. Κάθε πτυχή θα πρέπει να εξετάζεται ως τμήμα μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής με την αρχή της έμπρακτης αλληλεγγύης στο επίκεντρό της.

• Το 2014, περισσότεροι από 276 000 παράνομοι μετανάστες εισήλθαν στην ΕΕ, μια αύξηση κατά 155% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. 3200 άτομα έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο το τελευταίο έτος και περισσότερα από 1500 από τις αρχές του τρέχοντος έτους, 700 εκ των οποίων απεβίωσαν στο χειρότερο μεμονωμένο ατύχημα στα ανοιχτά των λιβυκών ακτών.
• Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο στην ΕΕ των 28 ανήλθε σε περίπου 650 000 άτομα το 2014, πράγμα το οποίο αποτελεί μια αύξηση κατά 40% σε σχέση με το 2013.
• Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο από τη Συρία αυξήθηκε σε 124 000 το 2014 μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ, κάτι που αντιστοιχεί σε σχεδόν 20% του συνόλου από όλες τις άλλες χώρες εκτός ΕΕ. Η πίεση από την Ανατολή (Ουκρανία) δεν θα πρέπει επίσης να αγνοηθεί.
• 5 κράτη μέλη (Σουηδία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ουγγαρία) δέχονται και επεξεργάζονται τις αιτήσεις του 70% όλων των αιτούντων άσυλο, ενώ κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ (Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα και Βουλγαρία) αντιμετωπίζουν δυσανάλογες πιέσεις από τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο.
• Το 2013, ο αριθμός των αποφάσεων επιστροφής που εκδόθηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ ανήλθε σε 425 875, ενώ ο αριθμός των ατόμων που πράγματι επέστρεψαν ήταν 166 975, δηλαδή λιγότερο από το 40%.

Απαντώντας στην κρίση του συστήματος ασύλου

• Τα κράτη μέλη πρέπει να μεταφέρουν τη νέα δέσμη μέτρων για το άσυλο μέχρι τον Ιούλιο του 2015 και να την εφαρμόσουν πλήρως.
• Η δικαιότερη κατανομή και συμμετοχή στις ευθύνες μεταξύ των κρατών μελών θα πρέπει να αποτελέσει κάτι περισσότερο από ένα «σύνθημα»: η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσαρμόσει το υφιστάμενο σύστημα συμπληρώνοντάς το με έναν δεσμευτικό μηχανισμό για την κατανομή των αιτούντων άσυλο μόλις υπάρξει υπέρβαση ενός ορισμένου ορίου σε ένα κράτος μέλος. Η εφαρμογή ενός παρόμοιου μηχανισμού θα μπορεί να βασίζεται σε κριτήρια όπως το μέγεθος και ο πληθυσμός της χώρας, η οικονομική της κατάσταση και ο αριθμός των μεταναστών που βρίσκονται ήδη στο κράτος μέλος. 
• Θα πρέπει να εκπονηθεί ως συμπληρωματικό μέτρο ένα ανανεωμένο πρόγραμμα μετεγκατάστασης εντός της ΕΕ για τους πρόσφυγες.
• Ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ νόμιμων αιτούντων άσυλο και παράνομων μεταναστών θα πρέπει να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ.
• Θα πρέπει να ενθαρρυνθούν συμφωνίες με τρίτες χώρες προκειμένου να ελεγχθούν και να μειωθούν οι μεταναστευτικές ροές πριν από την άφιξη των μεταναστών στα σύνορα της ΕΕ.
• Η έννοια των «μη ασφαλών τρίτων χωρών» (εμπόλεμες ζώνες) θα πρέπει να ορισθεί προκειμένου να επιταχυνθεί η επεξεργασία των αιτήσεων που προέρχονται από τις εν λόγω χώρες.
• Η έννοια των «ασφαλών τρίτων χωρών» (κυρίως Δυτικά Βαλκάνια) θα πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω για την επιτάχυνση των διαδικασιών και την ενίσχυση των επιστροφών σε περιπτώσεις μη δικαιολογημένων αιτήσεων.
• Η αρχή της «ανθρωπιστικής θεώρησης» θα πρέπει να εξετασθεί ειδικότερα για μη συνοδευόμενους ανηλίκους.
• θα πρέπει να δημιουργηθούν και να χρηματοδοτηθούν κέντρα πληροφόρησης σε τρίτες χώρες σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
• Θα πρέπει να συμβάλουμε στη δυνατότητα των κρατών μελών να βελτιώσουν τις συνθήκες υποδοχής τους, όσον αφορά στην ποιότητα και στην ποσότητα, μέσω χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
• Υποστηρίζουμε αυστηρές πολιτικές επιστροφής για αιτούντες που δεν έχουν γίνει δεκτοί, προκειμένου να καταλήξουμε σε δίκαιες και άμεσες διαδικασίες οι οποίες είτε θα οδηγήσουν στην ουσιαστική ενσωμάτωση είτε στην άμεση επιστροφή.
• Θα πρέπει να εξετασθεί μια αρχική εξέταση των αιτήσεων ασύλου εκτός της ΕΕ .
• Θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια αξιολόγηση της κατάστασης για έγκαιρη προετοιμασία καθώς και για σχεδιασμό ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης για τα κράτη μέλη στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης, στην οποία πρέπει να παρασχεθούν περαιτέρω ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι.
• Θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα ΤΠ στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για να διευκολύνουμε την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και πληροφοριών και να ενισχύσουμε τις ικανότητες συντονισμού της για υποστήριξη των δράσεων των κρατών μελών στον τομέα της επανεγκατάστασης, μετεγκατάστασης, παροχής πληροφοριών και δυνατοτήτων κατάρτισης.

Εξετάζοντας τις επιλογές νόμιμης μετανάστευσης ώστε να καταστεί η παράνομη μετανάστευση λιγότερο ελκυστική

• Η νόμιμη μετανάστευση θα πρέπει να βασίζεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας των κρατών μελών τόσο για χαμηλής, όσο και για υψηλής ειδίκευσης εργαζόμενους, καθώς και στην ικανότητα των κρατών μελών να εντάσσουν τους μετανάστες, ενώ ταυτόχρονα θα λαμβάνουν υπόψη τις δημογραφικές προκλήσεις και την οικονομική κρίση στις χώρες μας.
• Ένας σαφής διαχωρισμός θα πρέπει να υπάρξει μεταξύ των μέσων νόμιμης μετανάστευσης για ανθρωπιστικούς σκοπούς και των μέσων νόμιμης μετανάστευσης για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας των κρατών μελών.
• Όσον αφορά στη νόμιμη μετανάστευση για ανθρωπιστικούς σκοπούς, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ καλεί για μια πλέον ολοκληρωμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ ζητώντας από όλα τα 28 κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση των προγραμμάτων επανεγκατάστασης και προσωρινής προστασίας (ανθρωπιστική θεώρηση).
• Όσον αφορά στη νόμιμη μετανάστευση για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας: η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ ζητεί: την πλήρη εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ στον τομέα αυτό, όπως οι οδηγίες που αφορούν την ενιαία άδεια διαμονής, την εποχιακή απασχόληση και την ενδοεπιχειρησιακή μετάθεση· την ταχεία ολοκλήρωση της οδηγίας για τους φοιτητές και τους ερευνητές καθώς και την αναθεώρηση της οδηγίας για την Μπλε Κάρτα.
• Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι η άφιξη νέων μεταναστών θα συμβαδίζει με μια ισχυρή πολιτική ένταξης (υποχρεωτικά μαθήματα γλωσσών, οδηγίες για τις αξίες της ΕΕ, κοινωνική ένταξη, κ.λπ.).
• Η χρήση των κονδυλίων της ΕΕ που προορίζονται για τις πολιτικές ένταξης θα πρέπει να συντονισθεί καλύτερα.

Μηδενική ανοχή στους εμπόρους ανθρώπων, τους διακινητές και τους διαμεσολαβητές· ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα

• Η εμπορία ανθρώπων είναι μια σύγχρονη μορφή δουλείας και τα διεθνικά εγκληματικά δίκτυα πρέπει να παρακολουθούνται και να εξαλείφεται η δραστηριότητά τους όπου αυτά επιχειρούν· τα κράτη μέλη και οι σχετικοί οργανισμοί θα πρέπει να εφαρμόζουν μια πολιτική μηδενικής ανοχής.
• Η μετανάστευση δεν μπορεί να είναι μια επικερδής επιχειρηματική δραστηριότητα για τους διακινητές και τους εμπόρους που χρησιμοποιούν νέες οδούς προς την ΕΕ και εφαρμόζουν νέες μεθόδους (πλοία φαντάσματα) προκειμένου να εκμεταλλεύονται τους μετανάστες. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να απαγορεύουν στις εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις να χρησιμοποιούν τα κέρδη τους για να ενισχύσουν τις δραστηριότητές τους και τις δομές τους.
• Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ ζητεί μια στρατιωτική ναυτική επιχείρηση ΕΕ-ΟΗΕ στα ανοιχτά των ακτών της Λιβύης προκειμένου να σταματήσει η εμπορία ανθρώπων, να εξαρθρωθούν τα δίκτυα της παράνομης διακίνησης και να υπάρξει μια συστηματική κατάσχεση και καταστροφή όλων των σκαφών που χρησιμοποιούνται από τους διακινητές.
• Η EUROPOL, η Frontex και το EUROSUR, ως οργανισμοί που ηγούνται της ευρωπαϊκής δράσης για τη μετανάστευση, θα πρέπει να λάβουν επαρκείς πόρους (προσωπικό και εξοπλισμό) από όλα τα κράτη μέλη για να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους, καθώς και τα νομικά μέσα για την ανταλλαγή πολύτιμων δεδομένων.
• Η πλαστογράφηση ταυτοτήτων και εγγράφων και η εμπορία αυτών θα πρέπει να ανακαλύπτεται και να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.
• Η δυνατότητα των κρατών μελών και της EUROPOL να συνεργάζονται με τις αρχές επιβολής του νόμου τρίτων χωρών θα πρέπει να βελτιωθεί, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής κοινών επιχειρήσεων για την εξάρθρωση δικτύων διακίνησης καθώς και του οργανωμένου εγκλήματος.
• Οι αρμοδιότητες για τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να ενισχυθούν: όταν η Frontex είναι υπεύθυνη για μια επιχείρηση, η διοίκηση θα πρέπει να ανατίθεται στην Frontex και όχι στο αιτούν κράτος μέλος.
• Η συνεργασία με την Τουρκία, το Μαλί και τον Νίγηρα (εν εξελίξει επιχειρήσεις ΚΕΠΠΑ) θα πρέπει να ενισχυθεί και να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στον αγώνα κατά της παράνομης μετανάστευσης, του οργανωμένου εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων.
• Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους ασυνόδευτους ανήλικους που είναι θύματα εμπορίας ανθρώπων.

Ο τρόπος αντιμετώπισης των κυμάτων παράνομων μεταναστών

• Ως άμεση και κατά προτεραιότητα απάντηση, τα κράτη μέλη και η ΕΕ θα πρέπει να διαθέσουν περισσότερους πόρους στις ικανότητες έρευνας και διάσωσης και να αυξήσουν τις αποστολές για να σώσουν ζωές.
• Η επιβίβαση σε μη ασφαλή και «αυτοκτονικά» σκάφη θα καταστεί αδύνατη μόνο μέσω της αποτελεσματικής, από κοινού με τρίτες χώρες, αντιμετώπισης των βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης, αντί απλά της αντιμετώπισης των αποτελεσμάτων της.
• Η συμφωνία σε περισσότερο στοχευμένη αναπτυξιακή βοήθεια, από κοινού με την πολιτική για τα σύνορα και τις ικανότητες επιβολής του νόμου, είναι ουσιώδους σημασίας.
• Οι δυνατότητες υποδοχής και προστασίας στις χώρες ενδιάμεσης μεταφοράς (στην ΕΕ και τις τρίτες χώρες) θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω.
• Οι αυστηροί όροι που θα συνδέουν την ανάπτυξη και τους πολιτικούς στόχους (χρηστή διακυβέρνηση) με την οικονομική ενίσχυση της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζονται.
• Θα πρέπει να υποστηρίξουμε τις τρίτες χώρες καταγωγής και διέλευσης όσον αφορά την πρόληψη των αναχωρήσεων.
• Οι αυστηρές πολιτικές επιστροφής παράνομων μεταναστών θα πρέπει να υλοποιηθούν, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, ενός προγράμματος της ΕΕ για κοινές επιστροφές υπό τον συντονισμό της Frontex.
• Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι πολιτικές και οι δράσεις όπως έχουν επιλεγεί δεν δημιουργούν ένα αποτέλεσμα προσέλκυσης.
• Θα πρέπει να ενισχύσουμε την ασφάλεια και την επιτήρηση στα εξωτερικά μας σύνορα και με τη χρήση νέων τεχνολογιών, εξασφαλίζοντας καλύτερη εφαρμογή και συντονισμό μεταξύ των ήδη υφιστάμενων συστημάτων πληροφορικής όπως το VIS και SIS II, χρησιμοποιώντας τα μελλοντικά μέσα που καθορίζονται στη δέσμη για τα ευφυή σύνορα καθώς και την άρτια εφαρμογή του νέου μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνουν πλήρη χρήση και να επικαιροποιήσουν τις υφιστάμενες βάσεις δεδομένων.
• Τα κράτη μέλη θα πρέπει να πληρούν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη συλλογή δακτυλικών αποτυπωμάτων κάθε νεοαφιχθέντος προσώπου (Eurodac).
• Οι συνεισφορές στον προϋπολογισμό της Frontex θα πρέπει να αυξηθούν, να ενισχυθούν οι κοινές επιχειρήσεις της και θα πρέπει να αναπτυχθούν οι ευρωπαϊκές ομάδες συνοριοφυλάκων, όπως ορίζεται στον νέο κανονισμό για την Frontex.
• Θα πρέπει να ενισχυθούν και να υποστηριχθούν οι διπλωματικές προσπάθειες καθώς και οι προσπάθειες εκ μέρους του ΟΗΕ που αποσκοπούν στη σταθεροποίηση γειτονικών περιοχών συγκρούσεων (Λιβύη, Συρία, Ουκρανία, ...) όπου οι πόλεμοι και τα αποσαθρωμένα κράτη διευκολύνουν όλες τις μορφές του παράνομου εμπορίου ανθρώπων. Η ταχεία ανάπτυξη του Ισλαμικού Κράτους και η περαιτέρω κλιμάκωση της στρατιωτικής διένεξης μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας θα έχουν, τελικά, έναν αντίκτυπο στη μαζική εισροή μεταναστών καθώς και στα ρεύματα εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων.

Επαναπροσδιορισμός της στρατηγικής συνεργασίας με τρίτες χώρες

• Οι εξωτερικές σχέσεις, η αναπτυξιακή πολιτική και η ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να αλληλοσυνδέονται και να συντονίζονται με τις εσωτερικές πολιτικές και την εσωτερική ασφάλεια προκειμένου να είναι επιτυχείς.
• Η αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μέσων (εταιρικές σχέσεις για την κινητικότητα, συμφωνίες επιστροφής και επανεισδοχής και περιφερειακά δίκτυα συνεργασίας) θα πρέπει να αξιολογηθούν.
• Η ανθρωπιστική βοήθεια και τα συστήματα υποστήριξης θα πρέπει να βελτιωθούν προκειμένου να μειωθεί ο φόρτος για τις χώρες που συνορεύουν με εμπόλεμες ζώνες (π.χ., η Ιορδανία, η Τυνησία και ο Λίβανος στην περίπτωση της σύγκρουσης στη Συρία). Θα πρέπει δε να ενισχυθούν τα προγράμματα επανεγκατάστασης.
• Θα πρέπει να βοηθήσουμε την ανάπτυξη βιώσιμων κρατών τα οποία παρέχουν συνθήκες διαβίωσης που επιτρέπουν στους ανθρώπους να παραμείνουν στη χώρα καταγωγής τους.
• Η τεράστια πρόκληση που τίθεται από εκατομμύρια πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή και στην Αφρικανική ήπειρο, ιδίως στην υποσαχάρια ζώνη, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί. Η ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσει περισσότερα προγράμματα, τα οποία θα ενισχύουν την περιφερειακή μετεγκατάσταση και θα υποστηρίζουν την περιφερειακή ανάπτυξη καθώς και τα δίκτυα συνεργασίας. Υπογραμμίζουμε την ανάγκη των υφιστάμενων επιχειρήσεων της ΚΕΠΠΑ στο Μαλί και στον Νίγηρα για τον σκοπό αυτό.
• Η πτυχή της ασφάλειας και του αντιτρομοκρατικού αγώνα της διπλωματίας στο πλαίσιο της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων (Δ.Ε.Υ.) θα πρέπει να ενισχυθεί και να ολοκληρωθεί σε μεγαλύτερο βαθμό, δεδομένης της επίπτωσης που υφίσταται λόγω της εξέλιξης του Ισλαμικού Κράτους και της μαζικής ροής μεταναστών και/ή αιτούντων άσυλο.