Έγγραφο θέσης της Ομάδας ΕΛΚ για την αξιοποίηση της μετανάστευσης: Προσέγγιση: Σταθερή, δίκαιη και προσανατολισμένη στο μέλλον

Η Ομάδα ΕΛΚ υποστηρίζει μια Ευρώπη που προστατεύει τα σύνορά της και καταπολεμά την παράνομη μετανάστευση. Επιδιώκουμε να σταματήσουμε την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, έτσι ώστε να μην εξουδετερωθεί η ικανότητα της Ευρώπης να ενσωματώσει όσους έχουν δικαίωμα παραμονής.

Η υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο σηματοδότησε ένα κρίσιμο βήμα προς μια πιο ελεγχόμενη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. Ωστόσο, οι προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται και απαιτούν περαιτέρω δράση σε επίπεδο ΕΕ. Η Ομάδα του ΕΛΚ θα συνεχίσει να αποτελεί την κινητήρια δύναμη, κατευθύνοντας την Ευρώπη προς μια σταθερή, δίκαιη και προσανατολισμένη στο μέλλον προσέγγιση της μετανάστευσης.

Βλέπουμε την ανάγκη για νέα τολμηρά μέτρα για την ταχεία επιστροφή όσων δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην Ένωση, την ενίσχυση των εξωτερικών μας συνόρων και την προστασία του χώρου Σένγκεν, την καταπολέμηση των διακινητών και την αντιμετώπιση της οπλοποίησης των μεταναστών από τρίτες χώρες ή εχθρικούς μη κρατικούς φορείς.

Οι προτεραιότητές μας είναι σαφείς. Θα υλοποιήσουμε ένα σχέδιο 9 σημείων για την αντιμετώπιση των κύριων μεταναστευτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ήπειρός μας. Κάνουμε τα επόμενα βήματα προς μια μεταναστευτική πολιτική που λειτουργεί για την Ένωση και τους πολίτες της.

Η μετανάστευση αποτελεί μείζονα πρόκληση για την Ευρώπη και συνεχίζει να απασχολεί. Ενώ το 2024 έχουμε αρχίσει να βλέπουμε μείωση του αριθμού των παράτυπων εισόδων, γεγονός που επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που ακολουθεί και εφαρμόζει η Ομάδα ΕΛΚ, πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντική μεταναστευτική πίεση, ιδίως εκείνα που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της ΕΕ.

Υπό το πρίσμα αυτό, ενώ είμαστε πλήρως προσηλωμένοι σε ένα αυστηρό αλλά δίκαιο σύστημα μετανάστευσης και ασύλου που να συμμορφώνεται με το διεθνές και το ενωσιακό δίκαιο, θεωρούμε επείγουσα την ανάγκη να επιβληθούν αυστηρότερα μέτρα κατά όσων καλούνται να εγκαταλείψουν την ΕΕ, καθώς και να αποτραπεί η είσοδος όσων δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Οι κανόνες υπάρχουν για να προστατεύουν τους πολίτες μας και, με την τήρησή τους, μπορούμε επίσης να βοηθήσουμε όσους έχουν πραγματική ανάγκη προστασίας. Για το σκοπό αυτό, οι εθνικές αρχές, ιδίως οι αρχές επιβολής του νόμου, πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια, εργαλεία και ασφάλεια δικαίου. Θέλουμε να είμαστε σταθεροί στην εξισορρόπηση των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων όσων διαμένουν νόμιμα στην ΕΕ. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλα τα κράτη μέλη διαθέτουν την ικανότητα και τα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης και την αποφυγή υπερβολικών ερμηνειών όσον αφορά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ.

Μέχρι στιγμής, μόνο το 20% των αποφάσεων επιστροφής εκτελείται αποτελεσματικά, αν και οι λειτουργικές πολιτικές επιστροφής είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους μια αποτελεσματική νομική και επιχειρησιακή εργαλειοθήκη για την επιβολή των αποφάσεων επιστροφής και την αποθάρρυνση των παράτυπων αφίξεων και παραμονών, υποστηριζόμενη από μέτρα όπως οικονομικές εγγυήσεις ή κράτηση για μη συμμόρφωση. Θα επιδιώξουμε να διευκολύνουμε την εφαρμογή των αποφάσεων επιστροφής και να αποφύγουμε τον περιττό διοικητικό φόρτο για τις αρχές επιβολής. Ζητούμε την ενίσχυση του ρόλου του Frontex, επιτρέποντας επίσης τη συμμετοχή του σε επιχειρήσεις επιστροφής μεταξύ τρίτων χωρών. Η Επιτροπή έχει υποβάλει πρόταση για νέο κανονισμό σχετικά με την επιστροφή, εστιάζοντας σε: αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων επιστροφής, συντομότερες προθεσμίες προσφυγής, αυστηρότερες υποχρεώσεις για τα άτομα που πρέπει να επιστραφούν και συνέπειες της μη συμμόρφωσης, ταχείες διαδικασίες για τους υπόπτους εγκληματίες, συμπεριλαμβανομένων ενισχυμένων λόγων κράτησης και περιορισμού της ελευθερίας κυκλοφορίας, καλύτερα μέτρα για την καταπολέμηση της φυγής, καθώς και περιορισμένα μη ανασταλτικά αποτελέσματα των προσφυγών. Οι αναγκαστικές επιστροφές πρέπει να παραμείνουν μια αξιόπιστη επιλογή και οι οικειοθελείς αποχωρήσεις πρέπει να καταστέλλονται όταν αποτελούν σοβαρό εμπόδιο στην αποτελεσματική υλοποίηση των επιστροφών.

Οι συνέπειες της μη συμμόρφωσης πρέπει να είναι αυστηρές. Πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίζουν ότι οι αρχές γνωρίζουν πού βρίσκεται το προς επιστροφή άτομο και ότι το άτομο παραμένει στη διάθεση των αρχών μέχρι να εγκαταλείψει πράγματι το έδαφος του κράτους μέλους. Πρέπει να επιβληθεί μακροχρόνια απαγόρευση εισόδου στην ΕΕ στα άτομα που επιστρέφονται με τη βία, συμπεριλαμβανομένης της μόνιμης και επ' αόριστον απαγόρευσης εισόδου σε όσους συνιστούν απειλή για την ασφάλεια. Χαιρετίζουμε την πρόταση της Επιτροπής για τη θέσπιση νομικού πλαισίου για τη δημιουργία κόμβων επιστροφής εκτός της ΕΕ σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και την καλούμε να συνεχίσει να διερευνά καινοτόμες λύσεις για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης σε συνεργασία με τρίτες χώρες.

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης. Εντός της ΕΕ και του χώρου Σένγκεν, τα κράτη μέλη παραμένουν υπεύθυνα για την απόφαση σχετικά με το ποιος εισέρχεται στην επικράτειά τους. Η αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων περιλαμβάνει επίσης την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε μια πληθώρα υβριδικών απειλών, συμπεριλαμβανομένης, αλλά όχι μόνο, της οπλοποίησης των μεταναστών. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ισχυρότερα εξωτερικά σύνορα με ενισχυμένο και αυστηρότερο έλεγχο των παράτυπων αφίξεων. Πρέπει να εφαρμοστεί ολοκληρωμένη ηλεκτρονική παρακολούθηση σε όλα τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, η οποία θα υποστηρίζεται από διαρθρωτικά και τεχνικά μέτρα προστασίας των συνόρων. Η εντατικοποίηση της συνεργασίας με οργανισμούς όπως ο Frontex, η Europol και η Eurojust και η υποστήριξη των κρατών μελών είναι ζωτικής σημασίας. Ο Frontex πρέπει να μετατραπεί σε έναν πλήρως λειτουργικό ευρωπαϊκό οργανισμό συνόρων, εξοπλισμένο με σύγχρονες, προηγμένες τεχνολογίες επιτήρησης, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τεχνητή νοημοσύνη και βιομετρικά συστήματα. Η ανάπτυξη του Frontex θα πρέπει να επεκταθεί στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, διασφαλίζοντας την ολοκληρωμένη προστασία των συνόρων. Πρέπει να επιτευχθούν συμφωνίες συνεργασίας με τις αφρικανικές χώρες και άλλες χώρες-εταίρους χωρίς καθυστέρηση. Δεσμευόμαστε να τριπλασιάσουμε το προσωπικό του σε 30.000 άτομα και να υιοθετήσουμε το συντομότερο δυνατό την απαραίτητη νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών τροποποιήσεων. Με συντονισμένο τρόπο και με την υποστήριξη της χρηματοδότησης της ΕΕ, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν περιφερειακούς κόμβους ασφάλειας των συνόρων σε περιοχές που υφίστανται μεταναστευτική πίεση. Πρέπει επίσης να παράσχουμε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τις φυσικές υποδομές, τις βελτιώσεις της ηλεκτρονικής ασφάλειας των συνόρων και άλλα καινοτόμα εργαλεία για την επιτήρηση των συνόρων. Λαμβάνοντας υπόψη το γεωπολιτικό πλαίσιο, πρέπει να μετατοπίσουμε το παράδειγμα προς τα εμπρός, από την ασφάλεια των συνόρων στην άμυνα των συνόρων. Στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ θα πρέπει να εξασφαλιστούν νέοι χρηματοδοτικοί πόροι για την κάλυψη όλων των αναγκών σε αυτόν τον τομέα.

Η ανεξέλεγκτη μετανάστευση επιβαρύνει τις δημόσιες υπηρεσίες, διαταράσσει τις τοπικές οικονομίες και ενισχύει τις κοινωνικές εντάσεις, ιδίως σε κράτη μέλη πρώτης γραμμής όπως η Ισπανία, η Ιταλία ή η Ελλάδα και σε μικρότερα και γεωγραφικά ευάλωτα κράτη μέλη όπως η Κύπρος και η Μάλτα, με επιπτώσεις και σε χώρες δευτερογενούς μετακίνησης όπως η Γερμανία ή η Γαλλία. Οι στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Η συνεργασία πρέπει να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών, στη βελτίωση της δημιουργίας ικανοτήτων και της διαχείρισης των συνόρων, στην καταπολέμηση των παράτυπων αναχωρήσεων, της λαθραίας διακίνησης και της εμπορίας ανθρώπων και στη διευκόλυνση των επιστροφών. Οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν με την Τυνησία, την Αίγυπτο ή τον Λίβανο μας δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Μόνο η συμφωνία ΕΕ-Τυνησίας έχει αποφέρει απτά αποτελέσματα, μειώνοντας τις παράτυπες αφίξεις στην Ιταλία κατά 60% μόνο φέτος. Καλούμε την Επιτροπή να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με το Μαρόκο και να ξεκινήσει νέες διαπραγματεύσεις όπου είναι δυνατόν. Οι διαρθρωμένοι διάλογοι, οι επιχειρησιακές αποστολές της Frontex και η στοχευμένη χρηματοδότηση της ΕΕ θα ενισχύσουν αυτές τις προσπάθειες. Πρέπει επίσης να συναφθούν συμφωνίες με μη γειτονικές χώρες, όπως η Σενεγάλη και η Μαυριτανία, για την ανάπτυξη της Frontex, κρίσιμη για τον έλεγχο της αναχώρησης παράτυπων μεταναστών προς τα Κανάρια Νησιά, τη νέα πύλη εισόδου της παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη. Ο επιμερισμός της ευθύνης για τη διάσωση στη θάλασσα και την επιβολή της ναυτικής νομοθεσίας πρέπει επίσης να αποτελεί μέρος των στρατηγικών εταιρικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλών λιμένων για την αποβίβαση των διασωθέντων μεταναστών. Όλα τα εμπλεκόμενα κράτη, συμπεριλαμβανομένων των κρατών της Αφρικής, πρέπει να κάνουν το καθήκον τους. Η στήριξη της ΕΕ προς τις τρίτες χώρες θα πρέπει να περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση των διοικήσεών τους, την καθιέρωση αξιόπιστου αστικού καθεστώτος και την έκδοση βιομετρικών και ασφαλών πιστοποιητικών, που θα μας επιτρέπουν την ανταλλαγή βιομετρικών δεδομένων σε ασφαλείς συνθήκες. Η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα - διπλωματική, οικονομική και αναπτυξιακή συνεργασία - για να οικοδομήσει ισχυρότερες, αποτελεσματικότερες και αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις. Η αναπτυξιακή βοήθεια θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα στις χώρες που επιδεικνύουν δέσμευση στη διαχείριση της μετανάστευσης. Οι αναθεωρημένοι μηχανισμοί θεωρήσεων θα πρέπει να αποτρέπουν την κατάχρηση και να αποτρέπουν τις απειλές. Και πρέπει επίσης να υπάρχουν συνέπειες εάν δεν υπάρχει συνεργασία. Οι τρίτες χώρες που δεν συνεργάζονται για την πρόληψη των παράτυπων αναχωρήσεων ή για την εφαρμογή συμφωνιών ή ρυθμίσεων επανεισδοχής, είτε σε εθνικό είτε σε επίπεδο ΕΕ, δεν θα πρέπει να λαμβάνουν κονδύλια ή θεωρήσεις της ΕΕ. Τέτοιες αποφάσεις θα πρέπει να εγκρίνονται σε επίπεδο ΕΕ και να εφαρμόζονται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη.

Ο χώρος Σένγκεν είναι ένα από τα πιο απτά επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ένας από τους κύριους πυλώνες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Τα τελευταία χρόνια, ο χώρος Σένγκεν αντιμετωπίζει εξαιρετικές πιέσεις λόγω των απειλών που προέρχονται από την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και τις παράνομες δευτερογενείς μετακινήσεις υπηκόων τρίτων χωρών. Η Ομάδα του ΕΛΚ υποστηρίζει έναν ασφαλή και χωρίς σύνορα χώρο Σένγκεν, ο οποίος, ταυτόχρονα, αναγνωρίζει το δικαίωμα των κρατών μελών να επαναφέρουν προσωρινούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα ως μέτρο έσχατης ανάγκης, το οποίο θα εφαρμόζεται κατ' εξαίρεση, αναλογικά, για περιορισμένη διάρκεια και θα αποσύρεται μόλις εκλείψουν οι απειλές. Δεν είναι τα κράτη μέλη, αλλά οι ίδιες οι επίμονες και εξελισσόμενες απειλές που αποτελούν κίνδυνο για την ακεραιότητα του Σένγκεν. Η ανθεκτικότητα του χώρου Σένγκεν εξαρτάται από την αποτελεσματική διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και τα ισχυρά συστήματα ΤΠ και βάσεις δεδομένων όπως το SIS και το VIS. Προτρέπουμε για την ταχεία έναρξη λειτουργίας του EES και του ETIAS. Ο εξορθολογισμός των διαδικασιών υποβολής αιτήσεων θεώρησης, η ψηφιοποίηση και η αύξηση της δυναμικότητας του προσωπικού σε περιοχές με υψηλή ζήτηση και η καλύτερη διασυνοριακή συνεργασία αποτελούν σημαντικά βήματα προς έναν ασφαλέστερο χώρο Σένγκεν.

Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, αν και ιστορικό, αποτελεί μόνο τη βάση πάνω στην οποία πρέπει να οικοδομήσουμε μια πλήρως ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση της μετανάστευσης σε όλες τις διαστάσεις της. Είναι μια καλή αρχή, αλλά δεν αρκεί. Απαιτεί συντονισμένη, έγκαιρη εφαρμογή που να αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές συνθήκες στα κράτη μέλη και να εμπλέκει και να υποστηρίζει αποτελεσματικά τόσο τις περιφερειακές όσο και τις τοπικές αρχές. Τα εναρμονισμένα συστήματα ασύλου πρέπει να κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ των ατόμων που χρήζουν προστασίας και των οικονομικών μεταναστών. Η διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων και οι αποτελεσματικές διαδικασίες είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ο δίκαιος καταμερισμός της ευθύνης και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη της Επιτροπής, πρέπει να θέσουν σε πλήρη λειτουργία την υιοθετημένη νομοθεσία της ΕΕ και την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας. Πρέπει να προβούμε εγκαίρως σε συνολική επανεξέταση και πλήρη χρήση της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας, προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των αφίξεων. Τα κριτήρια σύνδεσης, όπως έχουν θεσπιστεί, δεν είναι κατάλληλα για το σκοπό τους και πρέπει να καταργηθούν.

Η Ευρώπη δεν είναι και δεν μπορεί να θεωρείται ο μοναδικός προορισμός για όλη την παράνομη μετανάστευση και τους αιτούντες άσυλο. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πεπερασμένοι πόροι και οι περιορισμένες δυνατότητες υποδοχής. Ομοίως, ο κανονισμός σχετικά με τα προσόντα για το καθεστώς του πρόσφυγα ή της επικουρικής προστασίας πρέπει να επικαιροποιηθεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια διαφορετική πραγματικότητα στις αιτήσεις ασύλου. Στο πλαίσιο του μηχανισμού του Δουβλίνου, όλες οι προσπάθειες πρέπει να αποσκοπούν στην υλοποίηση των μεταφορών εντός αποτελεσματικών και αξιόπιστων χρονικών ορίων και, ως εκ τούτου, στην αποθάρρυνση των παράνομων δευτερογενών μετακινήσεων.

Συμπληρωματικά με την εφαρμογή του Συμφώνου, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα για την παροχή κινήτρων και στήριξης της δράσης των κρατών μελών στον τομέα της ένταξης των νομίμως διαμενόντων ατόμων. Η ένταξη είναι μια αμφίδρομη διαδικασία που απαιτεί από τους μετανάστες να μάθουν τις τοπικές γλώσσες, να σέβονται τα έθιμα και τους νόμους και να συνεισφέρουν στην κοινωνία. Η οικογενειακή επανένωση θα πρέπει να απαιτεί αποδεδειγμένη ένταξη και οικονομική σταθερότητα πριν από την έγκρισή της. Τα μέτρα ένταξης θα πρέπει να καταπολεμούν τη ριζοσπαστικοποίηση και τις παράλληλες κοινωνίες.

Πάνω από το 90% των παράτυπων μεταναστών βασίζονται σε λαθρεμπόρους^[1]. Έχει παρατηρηθεί ότι οι λαθρέμποροι και οι διακινητές μεταναστών γίνονται όλο και πιο βίαιοι, αποτελώντας κίνδυνο για τους συνοριοφύλακες σε όλα τα επίπεδα και κίνδυνο για την εσωτερική μας ασφάλεια. Για την εξάρθρωση των δικτύων λαθρομεταναστών είναι απαραίτητη η ενισχυμένη διασυνοριακή συνεργασία, η ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων, η χρήση προηγμένων τεχνολογιών και ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών και άλλων οργανισμών ΔΕΥ. Ο Frontex, η Ευρωπόλ και η Eurojust πρέπει να ενισχυθούν ώστε να υποστηρίζουν καλύτερα τα κράτη μέλη στον εντοπισμό, τη διερεύνηση και τη δίωξη του οργανωμένου εγκλήματος σε όλες του τις μορφές, ιδίως της λαθραίας διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, μεταξύ άλλων με μη καταναγκαστικές εξουσίες έρευνας. Ομοίως, πρέπει να ενισχύσουμε το νομικό πλαίσιο για την πρόληψη της διευκόλυνσης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και παραμονής με υψηλότερα όρια για τις ελάχιστες ποινές, συμπεριλαμβανομένων των φορέων μεταφοράς. Οι λαθρέμποροι και οι διακινητές έχουν βρει στις επιχειρήσεις SAR μια μέθοδο για να εκμεταλλευτούν τα ευάλωτα άτομα, καθώς και τη δικαιοδοσία και την ευθύνη των κρατών μελών, και να διαιωνίσουν τις παράνομες δραστηριότητές τους, χρησιμοποιώντας τις προσπάθειες διάσωσης ως εργαλείο για να διατηρήσουν τα εγκληματικά τους δίκτυα και να θέσουν σε κίνδυνο περισσότερες ζωές. Όλοι οι φορείς, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, πρέπει να σέβονται το νόμο. Ένας κώδικας δεοντολογίας για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που διεξάγουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης θα πρέπει να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο και παράλληλα να αποθαρρύνει την εκμετάλλευση από τους διακινητές. Η προσέγγιση "follow the money" είναι ζωτικής σημασίας για την εξάρθρωση των δικτύων λαθρεμπορίου, την πλήρη αξιοποίηση του AMLA και την εφαρμογή αποτελεσματικών κανόνων σχετικά με τη δήμευση και την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης. Ζητάμε την αναθεώρηση της εντολής της EPPO, ώστε να συμπεριληφθεί στην εντολή της η λαθρεμπορία μεταναστών, ως μέρος του οργανωμένου εγκλήματος.

Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την εργαλειοποίηση και την οπλοποίηση των μεταναστών από εχθρικούς φορείς. Η χρήση ευάλωτων ανθρώπων ως όπλο εναντίον μας, είτε για οικονομικά είτε για πολιτικά οφέλη, πρέπει να αποτραπεί. Η προστασία των συνόρων μας από τέτοιες εχθρικές ενέργειες σημαίνει επίσης προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών που εργαλειοποιούνται. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες της εργαλειοθήκης μας, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων που παρέχει ο Κώδικας Συνόρων του Σένγκεν και ο κανονισμός για την κρίση. Οι ισχύοντες κανόνες για το άσυλο πρέπει να προσαρμοστούν για να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις, ώστε να αποφευχθεί η εκμετάλλευση νομικών κενών από αυταρχικά καθεστώτα. Απαιτείται ένας πιο ολοκληρωμένος ορισμός της εργαλειοποίησης και της οπλοποίησης για την αποτελεσματική καταπολέμηση αυτών των υβριδικών απειλών τόσο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ όσο και στο εσωτερικό της. Πρέπει να προταθούν καλύτεροι κανόνες σχετικά με τις υποχρεώσεις των παρόχων μεταφορών, μαζί με σαφείς κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης λειτουργίας στην ΕΕ. Επιπλέον, τονίζουμε ότι είναι προνόμιο και υποχρέωση των κρατών μελών να διασφαλίζουν με κάθε μέσο την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητά τους. Ως εκ τούτου, πρέπει να εξεταστούν έκτακτα μέτρα που έχουν ήδη κατοχυρωθεί στις Συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής παρέκκλισης από τη δευτερογενή νομοθεσία, όπως το δικαίωμα ασύλου, όταν οι μετανάστες εργαλειοποιούνται ως όπλα κατά της ΕΕ, των κρατών μελών και των κοινωνιών μας. Θα πρέπει να δημιουργηθούν ομάδες ταχείας αντίδρασης της ΕΕ για τη διαχείριση των προσπαθειών εργαλειοποίησης στα σύνορα που προκαλούνται από τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης που υποστηρίζονται από τα κράτη.

Η καλά διαχειριζόμενη νόμιμη μετανάστευση μπορεί να συμβάλει στην ανταπόκριση στις εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, στην κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών σε δεξιότητες και στη διασφάλιση μιας δυναμικής οικονομίας. Ωστόσο, μπορεί να αντισταθμίσει τη μείωση του ντόπιου εργατικού δυναμικού μόνο εάν τα ταλέντα και οι δεξιότητες των νεοαφιχθέντων είναι συμβατά με τις ανάγκες των κρατών μελών, γεγονός στο οποίο συμβάλλουν συστήματα της ΕΕ όπως η μπλε κάρτα. Οι διαφορές στο εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και γλωσσικό υπόβαθρο μπορεί να αποτελέσουν κοινωνικές προκλήσεις. Για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη της νόμιμης μετανάστευσης, πρέπει να συνδυάσουμε τις πολιτικές προσέλκυσης ταλέντων και τις μεταναστευτικές διαδρομές με ισχυρά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για τη στήριξη της ένταξης και της ενσωμάτωσης. Αυτές οι προσπάθειες δίνουν τη δυνατότητα στους νόμιμους μετανάστες να συμβάλουν πλήρως στην ανάπτυξη και την κοινή ευημερία της ΕΕ. Η νόμιμη μετανάστευση θα πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ευρύτερη συζήτηση, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης για την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Στο πλαίσιο αυτό, θα παρακολουθούμε τις πρωτοβουλίες που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως η δεξαμενή ταλέντων της ΕΕ και οι εταιρικές σχέσεις ταλέντων της ΕΕ, σεβόμενοι παράλληλα την κυριαρχία των κρατών μελών και συμβάλλοντας στον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης.

Η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει τις μεταναστευτικές πολιτικές με βάση τις παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές και τάσεις, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο τις άμεσες προκλήσεις αλλά και τη μελλοντική μεταναστευτική δυναμική. Οι δύο κύριες προτεραιότητές μας πρέπει να είναι ο τερματισμός της παράνομης μετανάστευσης και η επιβολή των αποφάσεων επιστροφής. Το πρωτόκολλο Ιταλίας-Αλβανίας αποτελεί ένα πρώτο αλλά αποφασιστικό καινοτόμο βήμα για την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης και τη διάσπαση του επιχειρηματικού μοντέλου των διακινητών, καθώς αποδεικνύει ότι η αίτηση και η επεξεργασία ασύλου σε ασφαλείς τρίτες χώρες ως κύριος κανόνας είναι δυνατή. Καλούμε την Επιτροπή να συνεχίσει τις συζητήσεις για περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης και στις δύο πλευρές της Μεσογείου και άλλες καινοτόμες λύσεις, όπου οι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να υποδεχθούν με ασφάλεια και οι αιτήσεις τους να αξιολογηθούν με αποτελεσματικό, αξιοπρεπή και ανθρώπινο τρόπο. Ομοίως, η Επιτροπή πρέπει να εργαστεί προς την κατεύθυνση της δημιουργίας κέντρων υπό τη διαχείριση της ΕΕ εκτός της ΕΕ, στα οποία θα μπορούσαν να μεταφέρονται ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών που υπόκεινται σε αποφάσεις επιστροφής εν αναμονή της οριστικής απομάκρυνσης (κόμβοι επιστροφής). Η Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες έχει συμβάλει καθοριστικά στην προστασία όσων διαφεύγουν από διώξεις. Ωστόσο, το παγκόσμιο τοπίο έχει εξελιχθεί σημαντικά από την ίδρυσή της με σενάρια που η Σύμβαση δεν είχε προβλέψει. Επιπλέον, η έννοια της επικουρικής προστασίας έχει οδηγήσει στη δημιουργία ενός διπλού συστήματος που υπονομεύει την αποτελεσματικότητα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και αμφισβητεί την αλληλεγγύη εντός της ΕΕ. Η ΕΕ πρέπει να ξεκινήσει διάλογο για την προσαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης στον σημερινό κόσμο, εργαζόμενη προς την κατεύθυνση ενός πιο συνεκτικού και ολοκληρωμένου πλαισίου που θα διασφαλίζει ισχυρή προστασία για τους πρόσφυγες και θα αντιμετωπίζει παράλληλα τις εύλογες ανησυχίες των κρατών μελών όσον αφορά την ασφάλεια και τη διαχείριση της μετανάστευσης. Μια τέτοια προληπτική δέσμευση θα επιβεβαιώσει τη δέσμευση της ΕΕ στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ηγετική της θέση στη διαμόρφωση ενός ευέλικτου διεθνούς καθεστώτος προστασίας των προσφύγων.