Fundusz Sprawiedliwej Transformacji

Komisja Europejska przedstawiła dziś projekt rozporządzenia w sprawie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji - kluczowego elementu programu „Europejski Zielony Ład”. Polska ma szanse być największym beneficjentem tego Funduszu. Pomysłodawca jego powołania, Jerzy Buzek, powiedział:

„Mamy dziś na stole historyczny, pierwszy instrument finansowy dla regionów, w których transformacja energetyczna, związana z walką ze smogiem i zmianami klimatu, stanowi szczególne wyzwanie. W Polsce to przede wszystkim Śląsk i Zagłębie. To z myślą o mieszkańcach tych regionów, ponad 1,5 roku temu, wyszedłem z propozycją powołania nowego, odrębnego Funduszu. Cieszę się, że udało się przekonać do niego najpierw cały Parlament Europejski, a potem - Komisję Europejską.”

Według projektu rozporządzenia, ponad jedna czwarta całego Funduszu w wysokości 7,5 miliarda euro na lata 2021-2027, może przypaść Polsce.

„Należy na to spojrzeć przez pryzmat obecnej sytuacji w Unii Europejskiej: z jednej strony Brexit i generalna tendencja płatników netto do budżetu UE do zaciskania pasa, a z drugiej - brak poparcia polskiego rządu dla celu neutralności klimatycznej Unii w 2050 r. W tym kontekście blisko 30% z całej puli dla Polski, to wyraz zaufania i zrozumienia dla trudnej sytuacji naszych regionów górniczych. Zwłaszcza, że środki te mogą być jeszcze uzupełniane o pieniądze dostępne w ramach programu „Invest EU” czy pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego” - ocenił Buzek.

„Transformacja naszej energetyki to zadanie nie na 5, 10, ale - na co najmniej 30 lat. Pozyskiwanie na nią kolejnych, niezbędnych środków w następnych wieloletnich budżetach unijnych po roku 2027, zależeć będzie od tego, jak wykorzystamy tę pierwsza pulę. A do tego potrzebna jest konkretna i wiarygodna długoterminowa strategia energetyczna Polski, jaką bez dalszej zwłoki powinni przygotować rządzący. Niezbędne jest również pilne opracowanie w regionach takich, jak województwo śląskie, kompleksowych programów ich sprawiedliwej transformacji gospodarczo-społecznej” - podsumował Buzek.

W podobnym tonie wypowiedział się główny negocjator Parlamentu Europejskiego ws. wieloletniego budżetu UE Jan Olbrycht:

“Środki na transformację energetyczną są bardzo potrzebne, w szczególności Polsce i mam nadzieję, że będą istotnym elementem negocjacji przyszłych wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027. Od sprawności negocjacyjnych i wiarygodności rządu polskiego będzie zależało ile z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji otrzyma nasz kraj” - skomentował.

„Fundusz powinien być skierowany przede wszystkim do państw i regionów przed którymi stoją największe wyzwania związane z transformacją energetyczną i które proporcjonalnie do swojego PKB będą musiały uruchomić najwięcej środków” - powiedział nadzorujący prace nad Nowym Zielonym Ładem z ramienia komisji środowiska Adam Jarubas.

„Wierzymy że Fundusz Sprawiedliwej Transformacji odniesie sukces, że to będzie początek, a w przyszłości będzie zwiększony proporcjonalnie do potrzeb. Ten Fundusz powinien być traktowany priorytetowo jeśli pojawią się nowe środki budżetowe jak np. wpływy z ceł węglowych czy opłaty za dostęp do wspólnego rynku UE” - zaapelował europoseł PSL.

„Fundusz Sprawiedliwej Transformacji jak sama nazwa wskazuje powinien dzielić środki efektywnie, ale i sprawiedliwie. Sprawiedliwie, to znaczy proporcjonalnie do ciężaru społecznego jaki dźwigają regiony wychodzące z węgla i energetyki węglowej” - uważa Janusz Lewandowski, wiceprzewodniczący komisji budżetowej PE, były komisarz UE ds. budżetu.

Środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji mają być przeznaczone m.in. na inwestycje ograniczające emisję CO2, tworzenie nowych miejsc pracy, kursy zawodowe czy wsparcie dla małych i średnich firm oraz start-upów.