Działając razem, możemy pokonać raka

Europosłowie zaapelowali dziś, by wysiłki narodowych systemów ochrony zdrowia w kontekście onkologii zostały wzmocnione przez Unię Europejską, aby skutecznie walczyć z chorobami nowotworowymi. W dokumencie kończącym prace Specjalnej Komisji PE ds. walki z rakiem, powołanej z inicjatywy PO - PSL, europosłowie proponują, by Unia Europejska wspierała organizację badań przesiewowych we wszystkich państwach członkowskich, wypracowała wspólny, europejski standard wczesnej diagnozy i zapobiegała niedoborom kluczowych leków nowotworowych.

Komisja ds. Walki z Rakiem została powołana z inicjatyw Grupy EPL, do której należą PO i PSL. Utworzenie Komisji w PE i przedstawiony przez Komisję Europejską Plan Walki z Rakiem to realizacja zapowiedzi kampanii do Parlamentu Europejskiego 2019. Dokument opracowany przez posłów został poddany pod głosowanie w komisji w czwartek. Głosowanie plenarne zaplanowano na początek 2022 roku.

„Musimy skończyć z olbrzymimi nierównościami w dostępie do skutecznego leczenia onkologicznego w Europie. Nie możemy pozwolić, by sytuacja w której szanse na wyleczenie tego samego typu nowotworu różniły się o 25% w zależności od tego, gdzie w Europie mieszkamy. Działając razem, możemy pokonać raka!” - podkreśla przewodniczący Specjalnej Komisji do Spraw Walki z Rakiem, Bartosz Arłukowicz. „Przygotowany przez nas tekst jest bardzo silnym głosem reprezentantów wszystkich obywateli Unii Europejskiej, że czas na to, by UE bardziej zaangażowała się w walkę z chorobą cywilizacyjną, jaką jest rak” - dodaje.

Najważniejsze pomysły, które rekomenduje Specjalna Komisja, dotyczą prewencji, dostępności leczenia i leków, a także ochrony pacjenta. Aż 40% przypadków nowotworów można zapobiec, a badania screeningowe są jednym z najlepszych narzędzi w tym celu. Komisja proponuje  stworzenie wspólnego, europejskiego standardu wczesnej diagnozy nowotworów, by mieć cel, do którego wszystkie systemy ochrony zdrowia powinny dążyć. Takie ramy pomogą zlikwidować ogromne nierówności w dostępie do skutecznego leczenia między państwami UE.

Poseł Jarubas zwraca uwagę że „w prace udało się zaangażować ekspertów, w tym m.in. z Polski prof. Artura Kowalika ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologicznego rozwijającego dostępniejszą terapię genową. Zalecenia uzupełniliśmy w kwestii dostępności wczesnej diagnostyki jak badania genetyczne czy przesiewowe np. badanie krwi rozwijane w PAN Poznań. Zwróciliśmy uwagę na znaczenie Big Data i Sztucznej Inteligencji w badaniach i efektywniejszym zarządzaniu onkologią. Ale kluczowe, jest jasne stanowisko, by z europejskim finansowaniem, niwelować różnice w dostępie do europejskiego standardu onkologii w UE, w tym między aglomeracjami, a mniejszymi miejscowościami. Rak zależy od kodu genetycznego, ale nie może zależeć od kodu pocztowego.”

Posłowie zaznaczają, że Unia Europejska może zapobiegać niedoborom kluczowych leków nowotworowych poprzez stworzenie systemu monitoringu dostępności, oraz poprzez wspólne zakupy tych leków. Stworzenie europejskich zapasów leków krytycznie potrzebnych uodporni nas na kryzysy zdrowotne, takie jak COVID-19, które mogą ograniczyć dostęp do leczenia onkologicznego.

Premier Ewa Kopacz podkreśla, że „w 2020 roku choroby nowotworowe pozbawiły życia 1,3 mln Europejczyków. W Unii Europejskiej tylko w tym roku zdiagnozowano prawie 3 mln nowych przypadków zachorowań na raka. Statystyki przerażają, a prognozy mówiąc dyplomatycznie nie napawają optymizmem, ale jest nadzieja, rak nie zawsze musi oznaczać wyroku śmierci. Wiele nowotworów można uniknąć, wiele można wyleczyć, ale jest jeden warunek. Tym warunkiem jest połączenie sił wszystkich krajów Unii Europejskiej i wspólna walka z naszym wspólnym wrogiem, który nie uznaje ani granic, ani narodowości. W pojedynkę stoimy na straconej pozycji, ale wspólnie możemy stawić czoła epidemii raka.”

Dokument proponuje wprowadzenie tzw. prawa do bycia zapomnianym, które uchroni pacjentów, którzy przeżyli raka, przed „podwójną karą”, która obecnie ich dotyka. „Wielu pacjentów, którzy przetrwali raka ma ogromne problemy z dostępem do racjonalnie skalkulowanego ubezpieczenia, lub kredytów. Rekomendujemy, by historia choroby onkologicznej nie mogła być brana pod uwagę przy udzielaniu tego rodzaju usług” - podkreślają europosłowie.

Powstanie Specjalnej Komisji do Spraw Walki z Rakiem jest przełomowym wydarzeniem w historii Parlamentu Europejskiego, ponieważ po raz pierwszy zauważono, że brzemię zdrowotne, społeczne i gospodarcze, jakim są nowotwory, wymaga wspólnotowej odpowiedzi. W trakcie piętnastu miesięcy intensywnych prac, Specjalna Komisja wysłuchała zdania 118 ekspertów z całej Europy. Jej posłowie udali się z misją do Genewy, by spotkać się ze specjalistami Światowej Organizacji Zdrowia. Zorganizowano również konsultacje społeczne, w ramach których przedstawiciele około 350 organizacji pacjentów, lekarzy, onkologów odpowiedzieli na pytania dotyczące wpływu pandemii COVID-19 na pacjentów onkologicznych. Wszystkie te działania zostały przeanalizowane i zamknięte w finalnym dokumencie, który rekomenduje działania na każdym etapie choroby, od prewencji, przez diagnostykę, leczenie, opiekę paliatywną, wsparcie psychologiczne pacjentów, a także wzmocnienie pozycji tych, którzy wygrali walkę z rakiem.