Verklaring over de landbouwcrisis

Binnen het Europees Parlement is de EVP-Fractie veruit de sterkste verdediger van de Europese boeren. Bij de vorige hervorming van het GLB was het de EVP-Fractie die voor een aanzienlijke landbouwbegroting van de EU heeft gezorgd. Samen met onze boeren en te midden van de huidige crisis op de landbouwmarkten blijven we opkomen voor een gemeenschappelijk landbouwbeleid.

Het afgelopen anderhalf jaar zijn de marktomstandigheden in vitale sectoren zoals de zuivel-, varkensvlees-, rundvlees-, fruit- en groentesector dermate verslechterd dat de toekomst van veel producenten nu echt op het spel staat. Moeilijke internationale marktomstandigheden hebben, in combinatie met productiestijgingen in bepaalde sectoren, hun weerslag op de prijzen. Oneerlijke handelspraktijken binnen de voedselvoorzieningsketen werken de crisis nog meer in de hand. De EVP-Fractie dringt aan op eerlijke en evenwichtige betrekkingen tussen landbouwproducenten, verwerkers van landbouwproducten en de detailhandel. Wij verzoeken de Europese Commissie met klem de bestaande regels te handhaven en, indien nodig, een doeltreffend regelgevingskader in te stellen ter bescherming van de belangen van de boeren in de voedselvoorzieningsketen.

Onze voorstellen om de crisis het hoofd te bieden

1. Het waarborgen van een gelijk speelveld binnen de interne markt is van essentieel belang voor de landbouw van de EU, en in het bijzonder voor de agrarische gezinsbedrijven die de spil vormen van onze plattelandsgemeenschappen. De EVP-Fractie roept op tot onmiddellijke actie om de ongelijke machtsverhoudingen tussen producenten en de detailhandel aan te pakken.
   • Om nieuwe EU-wetgevingsmaatregelen te kunnen voorstellen ter bestrijding van oneerlijke handelspraktijken binnen de voedselvoorzieningsketen moeten we dringend onderzoeken in welke mate de detailhandel en de handelspraktijken zich in de EU hebben geconcentreerd. Anti-trustbepalingen en mededingingsregels mogen individuele detailhandelaren niet in staat stellen een dominante positie te bekleden op nationale of regionale markten.
   • We moeten het parallelle systeem van een steeds groter aantal certificerende instanties afschaffen – deze instanties worden door de detailhandelaren zelf geleid en kosten de producenten veel geld; in de praktijk nemen ze, op basis van de regels die ze zelf hebben vastgesteld, het toezicht op de levensmiddelensector over van de overheid, waardoor de belangen van de producenten worden geschaad.
   • Door middel van anti-trustbepalingen en mededingingsregels moet worden uitgesloten dat detailhandelaren contracten unilateraal kunnen beëindigen bij dalingen van de prijzen. Wanneer de prijzen zijn vastgesteld, zijn er netto-netto-prijzen nodig om niet-transparante prijsreducties te voorkomen. Alle systemen waarbij kosten moeten worden genoteerd als detailhandelleverancierskosten, moeten worden afgeschaft en verboden.
   • Er moet worden geverifieerd of de richtlijn betalingsachterstand correct ten uitvoer is gelegd en de richtlijn moet, indien nodig, worden herzien. Er moet een maximale betalingstermijn van dertig dagen worden ingesteld, die niet mag worden gewijzigd via individuele contracten. Deze termijn moet verplicht worden gesteld voor alle handelsgebieden van de voedselvoorzieningsketen en wettelijk worden verankerd op EU-niveau. Individuele lidstaten mogen een kortere betalingstermijn aanhouden.
   • We moeten ervoor zorgen dat de leveringscontracten tussen de belanghebbenden op de markt – boeren, coöperaties, melkveehouderijen, verwerkers van landbouwproducten – en de detailhandel een minimale duur hebben van twaalf maanden. Voor deze contracten moet als voorwaarde gelden dat het vaststellen van prijzen maximaal zes maanden mag duren, tenzij de producenten of de melkveehouderijen expliciet om een langere termijn vragen. Lokale producenten moeten gemakkelijker prioritaire toegang krijgen tot kruidenierswinkels en supermarkten.
   • De producten van alle private huismerken die Europa rijk is, moeten van etiketten worden voorzien die duidelijk maken wie de producenten zijn. De merknaam van de producent (of de naam van het bedrijf indien er geen merknaam is) moet even prominent op de verpakking worden vermeld als het merk van de detailhandelaar. De EVP-Fractie is van mening dat deze kwestie een prioriteit moet zijn voor het initiatief ter bevordering van eerlijke handelsbetrekkingen in de hele voedselvoorzieningsketen (Supply Chain Initiative).
2. We dringen aan op de permanente herinvoering van steun voor het gebruik van botervet in ijs en bakkerijproducten, als onmiddellijke maatregel voor de permanente vervanging van palmolie, dat wordt ingevoerd vanuit derde landen en soms onder twijfelachtige milieuomstandigheden wordt geproduceerd. Deze steun is in het verleden zeer succesvol gebleken.
3. Het huidige interventiestelsel is te statisch. De Commissie wordt daarom verzocht met een voorstel voor een nieuw interventiestelsel te komen, een stelsel op ad-hocbasis, om zich overeenkomstig de marktomstandigheden en tegen de marktprijzen snel en op onaangekondigde wijze te ontdoen van de noodzakelijke hoeveelheden boter en mageremelkpoeder. Wij dringen aan op een flexibel mechanisme aan de hand waarvan een besluit kan worden genomen over een eventuele tijdelijke verhoging van de garantieprijzen en over de verhoging van de steun voor particuliere opslag.
4. De EVP-Fractie roept de Commissie op tijdelijke EU-brede verplichte en niet-bureaucratische maatregelen voor te stellen ter vermindering van de melkproductie.
5. Er moet specifieke steun worden ingevoerd voor verwerkers van landbouwproducten en voor de productie en bevordering van kwalitatief hoogwaardige producten in achtergestelde gebieden, zoals berggebieden en ultraperifere gebieden.
6. De EVP-Fractie is groot voorstander van het melkmarktobservatorium, is verheugd dat er een vleesmarktobservatorium is opgericht en wenst dat ook voor andere sectoren, zoals de fruit- en groentesector, instrumenten voor markttoezicht worden ingesteld. De Commissie moet de invoertarieven voor meststoffen onder de loep nemen, evenals de algehele productiekosten, met inbegrip van de kosten voor gewasbeschermingsmiddelen. Wij staan achter het idee dat marktobservatoria marktcrises op proactieve wijze moeten proberen te voorkomen met behulp van mechanismen voor vroegtijdige waarschuwing.
7. De taakgroep Landbouwmarkten moet op concrete wijze ertoe bijdragen oneerlijke handelspraktijken aan het licht brengen en marktinstrumenten te optimaliseren. De werking van de interne markt mag niet worden gedwarsboomd door specifieke nationale maatregelen.
8. De EVP-Fractie erkent dat de Commissie extra heffingen heeft opgelegd om 500 miljoen euro vrij te maken voor de ondersteuning van de boeren door de lidstaten. Aangezien een groot deel van dit bedrag onbenut is gebleven, stelt de EVP-Fractie nochtans voor dat de resterende gelden worden gebruikt voor maatregelen om de markten te ontlasten.
9. De EVP-Fractie dringt aan op overbruggingskredieten en leninggaranties om boeren bij te staan bij liquiditeitsproblemen. Er moet ten volle gebruik worden gemaakt van alle bestaande EU-instrumenten om boeren gemakkelijker toegang te bieden tot krediet en investeringen, met inbegrip van de Europese Investeringsbank (EIB), het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI), de fondsen voor plattelandsontwikkeling en de cohesiefondsen. Boeren moeten toegang krijgen tot private financiering en tot financieringsinstrumenten zoals crowdfunding.
10. Om de problemen op de markt voor varkensvlees te verlichten moet de Commissie toestaan dat in deze sector, indien nodig, tijdelijke productiequota worden ingevoerd. De standaardregeling voor particuliere opslag moet tijdig worden hervat en andere passende maatregelen moeten in overeenstemming met de ontwikkeling van de prijzen voor varkensvlees ten uitvoer worden gelegd.
11. De Commissie wordt verzocht de lidstaten die niet met dierziekten kampen, in staat te stellen de veterinaire certificaten af te geven die vereist zijn om varkensvleesproducten te mogen uitvoeren in het geval van fytosanitaire embargo's.
12. De EVP-Fractie is van mening dat de voorgestelde maatregelen, die bedoeld zijn om het hoofd te bieden aan de marktcrisis in de fruit- en groentesector, verre van efficiënt zijn. De bodemprijzen moeten in het bijzonder worden bijgewerkt, aangezien de huidige steun slechts 20 % van de gemiddelde marktprijs dekt. De EVP-Fractie roept de Commissie op de promotiefondsen voor rundvleesproducten uit te breiden en nieuwe markten te blijven aanboren in het buitenland.
13. Wij vragen de Commissie met klem om EU-producten ter beschikking te stellen aan de meest behoeftigen, zowel in de EU als in derde landen die behoefte hebben aan noodhulp, dit als onderdeel van onze externe humanitaire hulp.
14. De internationale handel biedt onze boeren aanzienlijke mogelijkheden. Bij alle handelsovereenkomsten moet echter sprake zijn van positieve wederkerigheid. Dit geldt in het bijzonder voor de overeenkomsten met onze belangrijkste handelspartners over normen op het gebied van consumentenbescherming, dierenwelzijn en milieubescherming en over minimale sociale normen. Alle ingevoerde landbouwproducten moeten aan de EU-normen voldoen. De bescherming van onze geografische aanduidingen moet een speerpunt zijn.
15. De EVP-Fractie verwelkomt  de inspanningen van Phil Hogan, commissaris voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling, om nieuwe markten aan te boren. De non-tarifaire belemmeringen moeten worden weggenomen. De EVP-Fractie wenst dat in samenwerking met de EIB binnen afzienbare tijd EU-brede aanvullende garantie- en kredietinstrumenten voor de export worden ingesteld, die een aanvulling kunnen vormen op regelingen van de lidstaten.

In deze tijden van crisis moeten we niet vergeten dat de vooruitzichten op de middellange en de lange termijn gunstig zijn. Volgens schattingen is een stijging van de landbouwproductie noodzakelijk om de voortdurend toenemende wereldbevolking te voeden. Innovaties in de landbouwsector van de EU zullen onontbeerlijk zijn. Het blijft een uitdaging om jonge mensen aan te moedigen om voor een baan in de landbouwsector te kiezen. De EVP-Fractie zet zich met volle overtuiging ervoor in om onze boeren door deze moeilijke tijden heen te helpen. Ook blijven wij onze boeren actief helpen het hoofd te bieden aan marktschommelingen.