Nu of nooit voor Europese defensie

Als u zich traditiegetrouw deze maand zou afvragen wat dit jaar zal veranderen, zet er dan alleszins de Europese veiligheidsarchitectuur bij, nu Rusland bijna één jaar geleden de oorlog met Oekraïne begon. De taboes sneuvelden sindsdien in sneltempo. Voor het eerst in de geschiedenis van de Europese Unie maakten we als Europese lidstaten samen geld vrij voor de levering van militair materiaal aan Oekraïne. Berlijn maakte een ommekeer nadat het besliste om militaire uitgaven op te rekken en jaarlijks meer dan 2% van zijn BBP aan strijdkrachten uit te geven. Geen enkel NAVO-land leverde tot nu rechtstreeks westerse tanks aan Oekraïne, maar Frankrijk en Duitsland hebben deze week ook dat taboe doorbroken en tillen hierdoor hun steun naar een hoger niveau.

Door de Russische invasie in Oekraïne herschrijft Europa de regels van het spel op vlak van onze gemeenschappelijke defensie. De NAVO staat op het punt om uit te breiden met Finland en Zweden als nieuwe kandidaten. En de Europese Unie heeft bewezen dat het bijzonder snel én ééndrachtig kan optreden met snoeiharde sancties tegen Rusland. Oekraïne heeft bovendien beide organisaties bewust gemaakt van de capaciteiten van de ander. De ondertekening van de nieuwe gezamenlijke EU-NAVO verklaring tijdens de eerste dagen van het Zweedse voorzitterschap van de EU komt dan ook geen dag te vroeg. Samenwerking tussen de Europese Unie en de NAVO wordt meer dan ooit essentieel voor het waarborgen van onze veiligheid in Europa.

Samen sterk

We zitten op een kantelpunt voor de Euro-Atlantische veiligheid en stabiliteit. De NAVO blijft de basis voor onze collectieve verdediging, maar de Europeanen beseffen dat ze meer en beter moeten kunnen. De EU moet zo een steeds nauwere samenwerking tussen de NAVO en zichzelf nastreven, waarvoor die derde EU-NAVO verklaring de praktische samenwerking tussen de twee verder verdiept. Het is voor beide organisaties, en vooral voor de EU die op defensievlak nog nergens staat, een kans die we met beide handen moeten grijpen. Voor onze kritische infrastructuur, toeleveringsketens en cyberbeveiliging bijvoorbeeld is meer weerstandsvermogen en veerkracht nodig. Nodig, om vandaag een antwoord te bieden aan het Russisch-Oekraïens conflict, maar evenzeer om op die trend voort te bouwen in de toekomst zodat beide organisaties samen de uitdagingen van de toekomst kunnen aangaan, waarbij China bovenaan het lijstje staat.

Meer EU-NAVO samenwerking is niet alleen een prioriteit voor het Zweedse voorzitterschap de komende zes maanden maar ook een speerpunt in mijn parlementair jaarverslag over het Europese gemeenschappelijke veiligheids- en defensiebeleid (GVDB). Naast een boost geven aan onze strategische partnerschap met de NAVO, moet de EU ook met één stem blijven optreden om de veiligheid te bieden die EU-burgers verwachten en verdienen. Dat wil zeggen dat Europa haar defensiecapaciteiten moet versterken door beter investeringen te coördineren; meer moet inzetten op GVDB-missies en operaties op het terrein; het Strategisch Kompas dat concrete acties en maatregelen bevat kordaat moet uitvoeren; en in de toekomst de besluitvorming over veiligheid en defensie versoepelen, niet in het minst door het Europees parlement hier meer in te betrekken.

Het Europees halfrond zal in de komende dagen over mijn rapport stemmen, net voor de geplande EU-Oekraïne top begin februari. Dit geeft opnieuw het signaal dat Europa eensgezind reageert op de Russische oorlog en dat we het Oekraïense volk zullen blijven steunen in hun strijd voor vrijheid. Dat is onze Europese kracht, de eensgezinde stem van een continent dat een onafhankelijk, vrij en democratisch pad voor Oekraïne steunt, en ondertussen haar veiligheidsarchitectuur uitbouwt.