Standpuntnota over het Middellandse Zeegebied

Stabiliteit in het Middellandse Zeegebied betekent stabiliteit voor Europa

De mondiale EU-strategie en de herziening van het Europees nabuurschapsbeleid bieden een unieke kans om het EU-beleid inzake het Middellandse Zeegebied te herzien. De EVP-Fractie heeft ervoor gepleit een beperkt aantal prioriteiten in de strategie op te nemen. Het Middellandse Zeegebied moet één van de belangrijkste prioriteiten zijn, waarbij conflictpreventie en de aanpak van de onderliggende oorzaken van de instabiliteit in de zuidelijke buurlanden centraal staan.

De EVP-Fractie heeft benadrukt dat de buurlanden in het Middellandse Zeegebied als partners in gedifferentieerde beleids- en veiligheidsdialogen moeten worden beschouwd. Op een meer doeltreffende en coherente manier moeten veiligheidsoverwegingen weer worden opgenomen in de hernieuwde EU-strategie voor het Middellandse Zeegebied. Daarnaast moet meer aandacht worden besteed aan de totstandbrenging van meer politieke en economische integratie tussen de zuidelijke partners.

Vanuit veiligheidsoogpunt is de stabilisatie van de regio een absolute prioriteit voor Europa. De ontsluiting van het economisch en menselijk potentieel van het Middellandse Zeegebied is tevens van groot belang om blijvende vrede en welvaart mogelijk te maken, wat zowel de Europeanen als hun buren ten goede zal komen. Het is in ons wederzijds belang toe te werken naar een dynamisch, welvarend Middellandse Zeegebied dat wordt gekenmerkt door vrede, veiligheid en duurzame groei.

Met het oog hierop zijn er concrete initiatieven en maatregelen nodig om daadwerkelijk een brug te slaan tussen de EU, haar buren en de buren van haar buren, onder wie ook de Arabische Liga en andere regionale en internationale organisaties. De EVP-Fractie acht het noodzakelijk dat de EU zich harder inspant voor een strategisch plan en partnerschap met het Middellandse Zeegebied, teneinde de huidige crises op te lossen en gedeelde langetermijnbelangen te behartigen.

1. Het migratie- en asielbeleid van de EU moet resultaten opleveren in het Middellandse Zeegebied

De recente vluchtelingen- en migrantencrisis heeft de EU aan het wankelen gebracht. De bestaande gemeenschappelijke regels leiden niet tot het gewenste resultaat en zijn ontoereikend om de uitzonderlijke omstandigheden het hoofd te bieden. Het is duidelijk dat het Europese continent dit probleem eensgezind en als één geheel moet aanpakken.

Het is niet alleen van cruciaal belang om de samenwerking en solidariteit tussen de EU-lidstaten te vergroten, maar ook om de externe dimensie van het migratie- en mobiliteitsbeleid van de EU volledig te benutten. Het Euro-Mediterrane beleid moet een antwoord bieden op deze uitdagingen. De EVP-Fractie dringt erop aan om de nultolerantie ten aanzien van migrantensmokkelaars te versterken, onder meer door middel van operaties als EUNAVFOR MED, om de grenscontroles in herkomst- en doorreislanden te verbeteren, om overnameovereenkomsten te sluiten tussen de EU en de landen van het Middellandse Zeegebied, alsook tussen de MONA-landen en de Afrikaanse landen, en om de naleving daarvan af te dwingen.

Wij steunen het werk van Frontex en het nieuwe Europese grens- en kustwachtagentschap (EBCG) en moedigen nauwe samenwerking tussen de EBCG en de nationale kustwachtautoriteiten aan, evenals samenwerking met de nationale kustwachtautoriteiten van derde landen (waartoe ook de bijzondere bijstand aan de Libische autoriteiten behoort).

Er dient een gemeenschappelijke EU-lijst van veilige landen van herkomst te worden opgesteld. Daarnaast is het van essentieel belang de communicatie met de partnerlanden te verbeteren en duidelijke informatie over het Europese visumbeleid te verstrekken, zodat irreguliere migratie minder aantrekkelijk wordt.

2. Staatsopbouw en democratische consolidatie

Wij zijn van mening dat maatregelen ter versterking van de democratie en ter ondersteuning van vrije, democratische verkiezingen tot de belangrijkste prioriteiten moeten blijven behoren. De EU moet het potentieel van haar ontwikkelings- en democratie-ondersteunende beleidsinstrumenten, alsook haar crisisbeheercapaciteiten ten volle benutten, zodat zij opkomende democratieën kan bijstaan. Het beginsel van de rechtsstaat moet worden gevrijwaard en het vertrouwen in de instellingen moet worden bevorderd.

Aangezien de instabiliteit als gevolg van dit onopgeloste conflict en de daaruit voortvloeiende spillover effecten op de regio een aanzienlijke bedreiging voor de Unie als geheel vormen, moet de EU alles in het werk stellen om de internationaal erkende regering in Libië te ondersteunen. De unanieme steun van de bevolking aan de Libische regering van nationale consensus is één van de hoofdprioriteiten voor de regioomdat het de stabiliteit van de regio ten goede komt. Het is daarom belangrijk dat de Libische bevolking zelf controle over haar grondgebied heeft.

De EU-instellingen moeten de handen ineenslaan om de samenwerking met de partners in het Middellandse Zeegebied te versterken. Dit om diverse redenen: teneinde de democratisering te stimuleren en de eerbiediging van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten te waarborgen; teneinde de deelname van vrouwen als kandidaat en als kiezer aan verkiezingen, aan inspanningen op het gebied van vredesbemiddeling en aan handelsbesprekingen te bevorderen; teneinde de participatie van jongeren aan het politieke leven en met name hun betrokkenheid bij plaatselijke verkiezingen te bevorderen; teneinde de mediavrijheid te eerbiedigen en onafhankelijke en onderzoeksjournalistiek te bevorderen; en teneinde de samenwerking tussen gedecentraliseerde structuren (op het niveau van gemeentes, districten of regio's) aan beide zijden van de Middellandse Zee te intensiveren, zodat er concrete projecten kunnen worden ontwikkeld.

3. Terrorisme en radicalisering

Religieuze radicalisering en de uitbreiding van terroristische groeperingen vormen een reëel gevaar voor het hele Middellandse Zeegebied. De plotselinge en snelle opkomst van Islamitische Staat in Libië is uiterst zorgwekkend, en de EU en haar lidstaten zullen zich richten op het leveren van een bijdrage aan de strijd tegen deze terroristische groepering in de regio. Niet alleen hun grondtroepen moeten worden verslagen, maar tevens hun ideologie.

De productie en verspreiding van materiaal om deze ideeën tegen te gaan is daarom van groot belang. Dit materiaal moet met name gericht zijn op jongeren, in een poging hun een toekomstperspectief te bieden zodat zij worden ontmoedigd om zich aan te sluiten bij dergelijke terroristische groeperingen. Met het oog hierop dient de Unie haar buurlanden bij te staan zodat zij hun jongeren een betere toekomst kunnen bieden – een toekomst waarin zij kunnen geloven, waar werkgelegenheid is en waar stabiliteit heerst.

De EU en de nationale autoriteiten moeten nauw samenwerken om deze belangrijke uitdagingen te kunnen aanpakken. De EVP-Fractie wijst in het bijzonder op de strijd tegen de illegale handel in vuurwapens en andere handelspraktijken waarmee terroristische groeperingen zich financieren. De radicalisering via internet en sociale media van jongeren moet worden voorkomen, en familieleden van jongeren die ten prooi dreigen te vallen aan radicalisering moeten worden bijgestaan. Om terreurnetwerken doeltreffend te bestrijden, moeten er goede voorbeelden met betrekking tot de preventie van radicalisering en deradicaliseringsprogramma's worden uitgewisseld met de partners in het zuidelijke Middellandse Zeegebied, alsook met betrekking tot mechanismen voor het delen van inlichtingen tussen de EU-lidstaten en de partners in het Middellandse Zeegebied.

Deradicaliseringsprogramma's ter preventie van de verspreiding van propaganda en haatzaaiende taal moeten worden opgezet en uitgevoerd. Daarnaast is het belangrijk dat opiniemakers, waaronder religieuze leiders, worden betrokken bij voorlichtingscampagnes tegen terrorisme en bij het laten horen van een effectief tegengeluid waarin ons gemeenschappelijke erfgoed, onze gemeenschappelijke waarden en ons gemeenschappelijke mediterrane karakter worden benadrukt. Dit om weerstand te bieden aan de angst, het wantrouwen en de verwoesting die radicalisering met zich meebrengt.

4. Oplossing van politieke conflicten, investeringen in conflictpreventie, ondersteuning van stabiele partners in de regio

De EVP-Fractie verzoekt de Europese Unie, en met name de EDEO (EEAS) en de VV/HV (HR/VP), een actievere diplomatieke rol te spelen bij de vredesonderhandelingen en het oplossen van conflicten in het Midden-Oosten, waaronder het conflict tussen Israël en Palestina, om op die manier te zorgen voor een evenwicht tussen regionale en mondiale spelers.

Bovendien dient het vredesproces in het Midden-Oosten één van de topprioriteiten voor de regio te blijven, aangezien de oplossing van het conflict tussen Israël en Palestina onmiddellijk een positieve uitwerking zou hebben op andere regionale conflicten. Een via onderhandelingen tot stand gekomen tweestatenoplossing blijft de enige realistische manier om het conflict te beëindigen op een wijze die zowel de Israëlische als de Palestijnse bevolking ten goede komt. Het nederzettingenbeleid en de huidige ongekende golf van vernielingen die ook door de EU en de lidstaten gefinancierde projecten treft, doen ernstig afbreuk aan de stabiliteit van de regio en ondermijnen alle vooruitzichten op vredesinitiatieven. Het is van belang duidelijk te maken dat er meer politieke inspanningen moeten worden geleverd, aangezien van de Europese burgers en belastingbetalers niet kan worden verwacht dat zij voor onbepaalde tijd wederopbouwprojecten financieren.

De EU-strategie voor het Middellandse Zeegebied moet ook rekening houden met de rest van het Afrikaanse continent en het Arabisch Schiereiland, zodat kan geanticipeerd worden op risico's maar ook om op de lange termijn van de voordelen hiervan te profiteren.

5. Ontwikkelen van vrijhandelsakkoorden en van economische kansen in het Middellandse Zeegebied

Voor de stabilisatie en economische groei in de regio is onder meer solidariteit van essentieel belang. Er moet steun worden verleend aan alle inspanningen gericht op grotere economische integratie tussen de landen in het zuidelijke Middellandse Zeegebied enerzijds, en tussen de landen aan beide zijden van de Middellandse Zee anderzijds. We moeten inzien dat de ontwikkeling van economische kansen in het Middellandse Zeegebied een gunstig domino-effect heeft op alle andere kwesties waarbij beide regio's met elkaar in verbinding staan.

De EVP-Fractie hecht in het bijzonder belang aan:

• toezicht op de onderhandelingen over vrijhandelsakkoorden om de economische betrekkingen tussen deze landen te versterken en hun snelle vooruitgang te bevorderen op basis van gemeenschappelijke belangen, met name via gemengde parlementaire commissies en door alle relevante economische actoren in aanmerking te nemen;
• sturing van EU-initiatieven in het Middellandse Zeegebied in de richting van belangrijke strategische projecten voor de economische groei in de regio, bijvoorbeeld op het gebied van energie, water, telecommunicatie en vervoersinfrastructuur;
• ondersteuning van de economische inclusie van ’KMO’s en hun activiteiten in het Middellandse Zeegebied door hun internationaliseringsinspanningen te bevorderen, omdat zij de motors van de economische groei in de regio zijn;
• bevordering en versterking van bedrijfsinitiatieven, met name onder jongeren en vrouwen, inclusief maatregelen om ervoor te zorgen dat startende ondernemingen toegang tot financiering hebben;
• verdere aanmoediging van netwerken tussen ondernemingen door de oprichting van multilaterale kamers van koophandel;
• besef dat economische kansen sterk afhankelijk zijn van de bescherming en veiligheid van het Middellandse Zeegebied, in het bijzonder in de toeristische sector;
• betere beveiliging van strategische infrastructuur zoals olieraffinaderijen en handelsroutes (hetgeen verband houdt met het probleem van terrorismefinanciering).

6. Naar een nieuw Europees nabuurschapsbeleid en versterking van de Unie voor het Middellandse Zeegebied

Het Europees nabuurschapsbeleid wordt momenteel herzien. In het kader van het toekomstige nabuurschapsbeleid, waarbij het potentieel van de ‘Unie voor het Middellandse Zeegebied’ (het intergouvernementele initiatief voor het Middellandse Zeegebied dat in het kader van het "Barcelonaproces" in het leven is geroepen en waarmee de landen aan de Adriatische Zee bij de samenwerking in het Middellandse Zeegebied zijn betrokken) ten volle moet worden benut, dient een sterk strategisch programma te worden ontwikkeld met als doel:

• ondersteuning van partners die hervormingen doorvoeren ter bevordering van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten;
• bevordering van hun inclusieve economische ontwikkeling, van een partnerschap met het maatschappelijk middenveld en van de betrekkingen met de regeringen;
• ondersteuning van economische en sociale ontwikkeling, totstandbrenging van groei en werkgelegenheid, bevordering van handel en nauwere samenwerking in andere sectoren.

Dit betekent dat in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid veel meer inspanningen moeten worden geleverd met het oog op de in 2010 in Marseille geformuleerde doelstelling om bij te dragen tot stabiliteit en vrede in de gehele Euro-mediterrane regio.

De strategische samenwerking tussen het Europees nabuurschapsbeleid en de Unie voor het Middellandse Zeegebied, die door de Parlementaire Vergadering van de Unie voor het Middellandse Zeegebied ook een parlementaire dimensie omvat, is onontbeerlijk als het Europese continent een belangrijkere rol wil spelen in het Middellandse Zeegebied en alle cruciale problemen van de regio wil aanpakken.

7. Samenwerking op energiegebied: voor de veiligheid en welvaart van het Middellandse Zeegebied

De EVP-Fractie erkent ook de strategische dimensie van de samenwerking op energiegebied in het Middellandse Zeegebied en benadrukt de mogelijkheid die de herziening van het Europees nabuurschapsbeleid biedt om de banden op het gebied van energie te versterken door:

• de samenwerking op energiegebied gestalte te geven aan de hand van een strategische dialoog met de partners in het Middellandse Zeegebied;
• te anticiperen op de invloed van politieke crises op de energiesector en vice versa;
• samen te werken op het gebied van wetenschap en O&O inzake energiediversificatie, ‑opslag en ‑vervoer (in het bijzonder wat zonne-energie betreft).